monumenta.ch Hugutio Pisanus Show Session Trace

Search in Hugutio Pisanus, Derivationes and in Codex 34420 Clm 14056 A,a HELP

Hugutio Pisanus, Derivationes, H
Edition: E. Cecchini, Firenze, 2004

Synoptical Presentation with Other Manuscripts

(a55)

med275.38 v-a22 bnf15462.128-b1 H

H 1

1

HABEO

-ui

-itum,

unde

hic

et

hec

habilis

et

hoc

-le,

ad

habendum

comodus

et

aptus

et

opportunus,

congruus;

et

comparatur,

unde

habiliter

-lius

-me

adverbium

et

hec

habilitas

-tis,

et

componitur

inhabilis

-le,

idest

non

habilis,

et

comparatur.

2

Item

ab

habeo

hic

habitus

-tus

-tui,

idest

qualitas

corporis

per

applicationem

adveniens,

difficile

mobilis,

et

habitus

idest

vestimentum,

ut

‘iste

monacus

habitum

gerit

monacalem’,

et

habitus

idest

status

vel

voluntas

vel

appetitus

vel

actus

sive

passio

habendi.

3

Item

ab

habeo

habitus

-a

-um,

idest

pinguis,

et

comparatur

habitior

-simus,

unde

Terentius

in

Eunucho

‘si

qua

est

habitior

pugilem

aiunt’;

et

hec

habitudo

-nis,

compositio

corporis

vel

moles

vel

pinguedo.

4

Et

habitudo

dicitur

aptitudo

vel

proprietas

habendi

vel

convenientia,

unde

habitudinarius

-a

-um,

qui

aliqua

habitudine

se

habet

ad

aliud

vel

quod

pertinet

ad

habitudinem.

5

Item

ab

habeo

hec

habena,

idest

lorum,

retinaculum

freni,

quia

ea

habemus

et

retinemus

equos,

unde

hec

habenula

-le

diminutivum,

et

habenatus

-a

-um,

idest

habenam

habens

vel

habena

ornatus,

et

habeno

-as,

idest

habena

regere

vel

habena

preparare

et

ornare.

6

Item

ab

habeo

habito

-as,

unde

hic

et

hec

habitabilis

et

hoc

-le,

quod

habitari

potest,

et

componitur

inhabitabilis,

idest

non

habitabilis;

et

hoc

habitaculum.

7

Habito

componitur

cohabito

-as,

idest

simul

habitare;

inhabito

-as,

incolere,

intus

habitare.

8

Habito

et

eius

composita

omnia

sunt

neutra;

licet

enim

habito

sit

frequentativum,

tamen,

quia

mutavit

significationem

sui

simplicis,

mutavit

et

genus

cum

significatione,

quam

tamen

omnino

non

mutavit:

qui

enim

habitat

locum

aliquem,

frequenter

illum

habet,

unde,

cum

homo

est

in

expeditione,

non

dicitur

habitare

loca

in

quibus

manet

ad

tempus,

quia

non

frequenter

illa

habet.

9

Habeo

componitur

adhibeo

-es,

idest

addere,

adiungere,

apponere,

dare;

cohibeo

-es,

idest

cohercere,

refrenare,

constringere,

unde

hoc

cohum

-hi,

idest

corrigia,

qua

iugum

ad

temonem

religatur.

Cohibeo

componitur

cum

hyberna

et

dicitur

guberno

-as,

idest

regere,

custodire,

et

proprie

pertinet

ad

nautas,

unde

et

dicitur

gubernare

quasi

cohibernare,

idest

cohibere

hyberna,

idest

tempestates

maris;

unde

hic

gubernator

-ris,

quasi

cohibernator,

quia

cohibeat

prudentia

sua

hyberna,

idest

tempestates

marinas,

et

hic

gubernio

-nis,

idest

gubernator,

et

hoc

gubernaculum,

cum

quo

aliquid

gubernatur.

Item

habeo

componitur

cum

conet

retinet

n,

que

aufertur

in

cohibeo,

et

dicitur

conibeo

-es,

idest

oculos

claudere,

unde

Martianus

‘que

illum

conibentem

quiescere

non

sinat’.

Et

quia

clausio

oculorum

significat

assensum,

ideo

conibere

ponitur

pro

assentire,

obedire,

et

tunc

dicitur

inde

hec

conibentia

-e,

idest

assensus,

idem

et

coniventia

vel

collibentia,

ut

‘ille

sine

conibentia

–

vel

coniventia

vel

collibentia

–

fratrum

recessit’,

idest

sine

assensu.

Item

componitur

cum

deet

dicitur

debeo

-es,

idest

debitum

habere,

quasi

de

alieno

habere

,

unde

debitus

-a

-um,

et

componitur

indebitus

-a

-um;

et

hoc

debitum

-ti.

Et

componitur

debeo

cum

reet

dicitur

redhibeo

-es,

idest

rursus

debere.

Item

habeo

componitur

exhibeo

-es,

idest

ostendere

vel

presentare

vel

dare,

unde

illud

‘et

exibebit

michi

modo

plus

quam

XII

milia

legiones

angelorum’;

inhibeo

-es,

idest

prohibere,

cohercere,

vetare,

removere,

separare,

unde

Lucanus

‘postquam

remi

inhibent

puppes’

et

Ovidius

in

secundo

Metamorphoseon

(128)

‘sponte

sua

properant:

labor

est

inhibere

volentes’.

Et

est

in

privativum:

inhibere

enim

est

non

habere,

unde

hic

inhibitor

-ris,

idest

bedellus,

qui

et

angarius

et

exactor

dicitur,

quia

nimis

petendo

et

iniuste

auferendo

inhibet

homines;

vel

quia

inhibet

lites

inter

eos,

unde

Iosephus

in

XX

‘iussit

violentiarum

inhibitori

ut

ad

imperatorem

pergeret’;

prohibeo

-es,

idest

vetare,

interdicere

et

contradicere,

et

prohibessis,

verbum

defectivum,

idest

prohibeas,

nec

de

eo

invenitur

amplius:

Plautus

‘unde

queso

ut

prohibessis’;

perhibeo

-es,

idest

ostendere,

dare,

afferre,

unde

illud

‘perhibe

testimonium

de

malo’,

idest

ostende

vel

da

vel

affer;

prebeo

-es,

idest

dare,

unde

hec

prebenda

-e

et

hinc

prebendella

-e

diminutivum

et

prebendarius

-a

-um,

quod

pertinet

ad

prebendam

et

hic

prebendarius,

qui

dat

prebendam

vel

potius

qui

accipit.

Prebeo

componitur

cum

iter

et

dicitur

hic

presbiter,

quasi

prebens

iter,

et,

secundum

hoc,

presbiter

est

nomen

latinum

.

Vel

presbiterem

Greci

vocant

etatem

senioris,

unde

dictus

est

presbiter,

quod

latine

interpretatur

senior:

non

modo

pro

etate,

scilicet

decrepita

etate

sive

senectute,

sed

propter

honorem

et

dignitatem

quam

accepit

presbiter

vocatur,

vel

ideo

quia

illo

utitur

officio

et,

si

non

etate,

tamen

sensu

et

discretione

senior

debet

esse.

Ideo

presbiteri

sacerdotes

vocantur,

quia

sacrum

dant,

qui,

licet

sint

sacerdotes,

tamen

pontificatus

apicem

non

habent,

quia

nec

crismate

frontem

signant

nec

Paraclitum

Spiritum

dant,

quod

solis

debetur

episcopis;

unde

et

apud

veteres

iidem

episcopi

et

presbiteri

fuerunt,

quia

illud

nomen

est

dignitatis,

hoc

etatis

et

officii.

Et

a

presbiter

presbiterulus

-li

et

presbitellus

diminutiva

et

hec

presbitera

vel

presbiterissa,

idest

uxor

presbiteri

vel

sacerdotissa,

et

hic

presbiteratus

-tus

et

hoc

presbiterium

,

idest

officium

DISABLE LINKS PER WORD HIDE LINKS TO OTHER MANUSCRIPTS
Report an Error or Make a Suggestion

© 2006 - 2025 Monumenta Informatik